UNESCO’nun 2024 Dünya Radyo Günü’nde ana izleği, Radyo’nun olağanüstü zengin geçmişine, anlamlı bağlam ve kapsamı içinde bugününe ve, bir de, vaat ettiği dinamik geleceğe şimdiden parlak bir ışıldak tutmak…
Radyo’nun Gelecek Yüzyılını Dört Gözle Beklerken
Radyo’nun 100 küsur yıllık menzil taşının önümüze getirdiği bu fırsat, en yüksek sesle bağıra çağıra dile getirilmeyi hak ediyor. Bu yüzyıllık işaret tabelası, radyo denen mecranın dünya çapında yankı bulmuş olan geniş kapsamlı erdemlerini ve günümüzde de en ufak azalma belirtisi göstermeksizin süregiden güç ve etkisini gururla kutlamamız için bizlere gayet iyi bir fırsat sunuyor.
Bu fırsat hayli uygun bir zamanda önümüze çıkıyor aslında: Çünkü, Radyo –istatistiklerde son derece popüler ve ayrıca halkın gözünde muazzam güvenilir bir mecra olmakla birlikte– dinleyici sayısı ve gelir beklentileri açısından birçok zorlukla da karşı karşıya. Dijital platformların, yaygın sosyal medyanın, dijital ve kuşaklar arası bölünmelerin, pruvadan üstüne esen sansür yellerinin getirdiği zorluklar mevcut. Ayrıca, bunlara bazı medya organları açısından hem konsolidasyondan kaynaklanan boğucu borç yüklerini, hem de yumuşak bir reklam pazarının şiddetlendirdiği ekonomik zorlukları da eklemek gerekir.
UNESCO, dünya çapındaki Radyo endüstrisini ticari, kamusal, ya da kâr amacı gütmeyen formlarıyla tüm radyoları, mecranın yüzyıllık yolculuğunun bu özel ve önemli dönüm noktasında global çapta kutlamaya davet ediyor.
2024 kutlamalarında öne çıkarılması beklenen noktalar:
Radyo’nun dünyada silinmez izler bırakan tarihi ve bunun habercilik, tiyatro, müzik, spor gibi dallar üzerindeki güçlü etkisi…
Radyo’nun günümüzde de süregelen işlevsel değeri: Fırtına ve kasırgalar, seller, sıcak dalgaları, orman yangınları, kazalar ve savaşlar gibi doğal ve/ya insan kaynaklı felaketlerin yol açtığı âcil durumlar, olağanüstü haller ve elektrik kesintileri sırasında görece ucuz ve seyyar (taşınabilir) bir güvenlik ağı olarak radyonun işlevini günümüzde de başarıyla sürdürmesi.
Radyonun günümüzde de süregelen demokratik değeri. Göçmen toplulukları, dindar kesimler, azınlık grupları ve yoksulluk çeken kesimler de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanında yetersiz devlet hizmeti alan gruplar arasında bağlantı kuran Radyo’nun tabandan yükselen bir katalizör (hızlandırıcı) etkisi yaratarak ve kamusal alanda ifade özgürlüğü koruması altında ânında öncülük hizmeti vererek sürdürdüğü demokratik değeri.
***
UNESCO, küresel çapta radyo yayıncılığında işletme modellerinin ve teknolojik mimarinin yanı sıra, çeşitli boyutlarda faaliyet gösteren yayın şirketlerinin ve kuruluşların bağımsız yapısını ve programcıların, yayıncıların, sunucuların kimliklerinin kendine has özelliklerini anlamakta ve kabul etmektedir. Böylelikle, yayıncılar ve sunucular 13 Şubat etkinliği öncesinde ve sırasında da kendi kültürlerini, tarzlarını ve duyarlıklarını bireysel kutlama programlarına taşımaya teşvik edilmektedir.
Dünya Radyo Günü aynı zamanda radyo istasyonlarının dünyanın dört bir yanındaki diğer yayıncılarla canlı yayında bağlantı kurmaları için de bir fırsat. UNESCO, radyo istasyonlarını bu tür yayınlar için inisiyatif almaya çağırmaktadır.
Büyük bir kitle iletişim aracının 100 yılı aşkın bir süredir bağlam ve geçerliğini sürdürmesi, ifade özgürlüğü, yaşama coşkusu, bilgi erişim ve paylaşımı için bir güç kaynağı olmaya hâlâ devam etmesi hatırı sayılır bir başarı örneğidir. Hikâyesini gururla anlattığımız Radyo’nun önümüzdeki yüzyılda da yolu açık olsun.
* UNESCO'nun 'Radio: A century informing, entertaining and educating' adlı makalesinden alınmıştır.
